Τρίτη 22 Απριλίου 2008

ΜΥΡΜΗΚΙΚΟ(ΦΟΡΜΙΚΟ) ΟΞΥ-ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ

Χρήση μυρμηκικού οξέος.

Στην βιολογική μελισσοκομία γίνεται χρήση πολλών ουσιών(οξέα, αιθέρια έλαια, φυτικά εκχυλίσματα κλπ) για την καταπολέμηση των ασθενειών της μέλισσας. Για την βαρρόα, όμως το μυρμηκικό και το γαλακτικό οξύ είναι τα πιο συνήθη.
Το πιο επικίνδυνο είναι το μυρμηκικό οξύ, κατά την εφαρμογή του να λαμβάνουμε προστατευτικά μέτρα, γάντια, γυαλιά και μάσκα. Είναι καυστικό και αν πέσει πάνω στο δέρμα μας θα μας κάνει εγκαύματα. Παρόλο που είναι το πιο επικίνδυνο είναι το πιο αποτελεσματικό και πιο εύκολο στην χρήση του.
Χρόνος επέμβασης
Κάνουμε 5 θεραπείες ανά 5 ημέρες, για να πιάσουμε όλο τον κύκλο αναπαραγωγής της βαρρόα, τόσο στις εργάτριες όσο και στους κηφήνες. Η θεραπεία γίνεται 2 – 3 φορές τον χρόνο. Φθινόπωρο (Οκτώβριο, Νοέμβριο) και νωρίς την Άνοιξη(Φεβρουάριο, Μάρτιο). Την εφαρμογή του το καλοκαίρι την κάνουμε μετά τον τρύγο του Ιουνίου ή Ιουλίου, κατόπιν δειγματοληπτικού ελέγχου για την ύπαρξη βαρρόα και σε ποιο επίπεδο ευρίσκεται.
Υλικά
Νάιλον ή πλαστικά τεμάχια διαστάσεων 50 Χ 60 εκατοστά.(όσες κυψέλες)
Νάιλον ή πλαστικά τεμάχια διαστάσεων 18 Χ 25 εκατοστά.(όσες κυψέλες)
Δοσομετρητής πλαστικός χωρητικότητας 25 γραμμαρίων.
Χαρτί κουζίνας γκοφρέ σε ρολό.
Ζεύγος γαντιών
Μάσκα προσώπου μιας χρήσης.
Γυαλιά
Δοσολογία
Χρησιμοποιούμε 2,5 γραμμάρια για κάθε πλαίσιο με μέλισσες πάνω. Για ένα δεκαρισμένο μελίσσι(σε πληθυσμό), 65% πυκνότητας μυρμηκικό οξύ, χρειαζόμαστε 25 γραμμάρια. Για μικρότερης δυναμικότητας μελίσσια αφαιρούμε 2,5 γραμμάρια περίπου ανά πλαίσιο. Υπάρχουν ειδικά ΄΄μετρίδια΄΄ σαν μεγάλες δακτυλήθρες, με χαραγμένα στο εξωτερικό μέρος τα γραμμάρια που χωράνε, έχουν διαιρέσεις ανά μισό γραμμάριο κλπ. Τα βρίσκει κανείς σε όλα τα καταστήματα γεωργικών φαρμάκων αλλά και στα φαρμακεία.
Τρόπος χρήσης
Κόβουμε από ρολό πλαστικό ή νάιλον τεμάχια διαστάσεων 18Χ25 εκατοστά, τόσα όσα και τα μελίσσια μας. Τοποθετούμε τα πλαστικά τεμάχια πάνω στους κηρηθροφορείς και πάνω τους τοποθετούμε 5-6 φύλλα από χαρτί κουζίνας, (τα διπλώνουμε σε ζικ-ζακ ή τυλιχτά φύλλο με φύλλο, μπορούμε και να τα κόψουμε βέβαια αλλά καλό είναι να τα πιάσουμε με συραπτικό για ευνόητους λόγους). Πάνω στα τυλιγμένα φύλλα χαρτιού κουζίνας και κατά μήκος των κηρηθροφορέων τοποθετούμε την πόρτα της κυψέλης ή ένα άλλο αντικείμενο περίπου με τις ίδιες διαστάσεις, ραντίζουμε την επιφάνεια του χαρτιού με την ποσότητα που θέλουμε, μυρμηκικό οξύ και κατόπιν σκεπάζουμε όλη την επιφάνεια της ανοικτής κυψέλης με τα πλαστικά ή νάιλον κομμάτια διαστάσεων 50Χ60 εκατοστά, για να μην φύγουν οι εκλυόμενοι ατμοί από τα παράθυρα του καπακιού. Αφήνουμε περίπου 3 ώρες το όλο σύστημα να δουλέψει και κατόπιν ανοίγουμε τα καπάκια και αφαιρούμε τα πλαστικά και το χαρτί κουζίνας.
Τιπς
-Μπορούμε να κλείσουμε τα παράθυρα του καπακιού με σφουγγαράκια ή χαρτοταινία και να αποφύγουμε τα μεγάλα πλαστικά ή νάιλον τεμάχια.
-Το κάτω πλαστικό το χρησιμοποιούμε για να μην έρθουν σε επαφή οι μέλισσες με το μυρμηκικό οξύ.
-Οι ιδανικές συνθήκες χρήσης είναι η θερμοκρασία να είναι από 18-20ο Κελσίου τουλάχιστον κατά τις πρώτες 2 ώρες.
-Οι αναφερόμενες διαστάσεις των πλαστικών δεν είναι κρίσιμες, μπορούμε να τις αλλάξουμε μερικά εκατοστά πάνω ή κάτω.
-Τοποθετούμε την πόρτα πάνω από το χαρτί κουζίνα για να υπάρχει χώρος και να διαφεύγουν οι εκλυόμενοι ατμοί.
-Στην περίπτωση που κάποιο μελίσσι αντιδράσει με ομαδική έξοδο από την κυψέλη τότε ανοίγουμε το καπάκι και αφήνουμε να αεριστεί η κυψέλη για 15 περίπου λεπτά και στην συνέχεια την ξανακλείνουμε.
-Μπορούμε να κάνουμε εφαρμογή ανά 10 η περισσότερα μελίσσια κάθε φορά, να τα κλείνουμε και να συνεχίζουμε με άλλα 10.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Η λήψη προστατευτικών μέτρων κατά την χρήση του μυρμηκικού οξέος κρίνεται υποχρεωτική και αναγκαία διότι είναι καυστικό.
Τα γάντια σε όλη την διάρκεια των χειρισμών με οξέα, πρέπει να φοριούνται στα χέρια, η μάσκα να καλύπτει στόμα και μύτη, και τα γυαλιά να μας προφυλάσσουν τα μάτια, δεν είναι τόσο αθώα όσο θέλουμε ή τα κάνουμε να φαίνονται κάποια πράγματα.
Σε περίπτωση που έρθει σε επαφή με το δέρμα μας, ξεπλένουμε με πολύ και καθαρό νερό το μέρος αμέσως.
Αν πέσει στα μάτια μας, τα ξεπλένουμε πολύ και καθαρό νερό και πάμε κατευθείαν για άμεση ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας ή Νοσοκομείο.




Υπάρχουν εξειδικευμένα σκευάσματα ελεγχόμενης απελευθέρωσης του μυρμηκικού οξέος  (ΜΟ) όπως είναι το MAQS, Mite Away και το Apicure Formic acid. Από αυτά στην Ελλάδα είναι εγκεκριμένο μόνο το MAQS. H χρησιμοποίηση των εξειδικευμένων αυτών σκευασμάτων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Εφαρμόζονται σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος από 10 έως 26ο C. Σε υψηλές θερμοκρασίες  (>30οC) παρατηρείται απότομη εξάτμιση του ΜΟ, απώλεια γόνου, μελισσών, βασιλισσών και λιποταξία.
Η αυτοσχέδια χρησιμοποίηση  του ΜΟ αραιωμένου με νερό από τον μελισσοκόμο, απαιτεί επίσης  προσοχή στην αραίωσή και στον τρόπο εφαρμογής. Το ΜΟ εμπορίου συνήθως είναι 85% πυκνότητας και θα πρέπει να  αραιωθεί. Ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι και η αραίωση σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.
Πίνακας 1. Προτεινόμενη δοσολογία μυρμηκικού οξέος
Θερ/σία oC Συγκέντρωση % Ποσότητα εφαρμογής/μελίσσι (ml)
>30 50 50
25-29 65 25-30
10-24 70 25-30 
H αραίωση του ΜΟ γίνεται με το τύπο V1.C1=V2.C2. 

Όπου V1 είναι η ποσότητα του Μ.Ο. από την συσκευασία, που χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε από το αρχικό  διάλυμα.  Όπου C1 είναι η συγκέντρωση του ΜΟ που αγοράστηκε (έστω 85%).

Η V2 είναι η συνολική ποσότητα διαλύματος που υπολογίζουμε ότι θα χρειαστούμε για μια θεραπεία.  Για παράδειγμα εάν έχουμε 10 μελίσσια και στο καθένα θα ρίξουμε 50 ml, το V2 θα είναι 500 ml.

Το C2 είναι η συγκέντρωση του ΜΟ που θέλουμε να έχουμε, στην περίπτωση του καλοκαιριού δηλαδή 50%. Μας μένει να βρούμε πόση ποσότητα (V1) θα πάρουμε από το αρχικό αγορασμένο φορμικό οξύ ώστε να την κατεβάσουμε στο επιθυμητό 50%. Σύμφωνα με τα παραπάνω, έχουμε V1.85=500.50, δηλαδή V1= 294ml.

Άρα για να θεραπεύσω τα 10 μελίσσια με 50ml ΜΟ ανά μελίσσι, συγκέντρωσης 50%, θα πρέπει να λάβω από το σκεύασμα εμπορίου (85%) ποσότητα ίση με 294 ml και να προσθέσω σ’ αυτήν  206 ml νερό για να γίνει ο τελικός όγκος 500ml.

Η εφαρμογή του γίνεται με συσκευές (διανεμητήρες) εμπορίου, σταδιακής απελευθέρωσης όπως είναι οι FAM-Liebfelder, Universal, MiteGoneTM και Nassenheider  (εκ. 1). Η χρησιμοποίηση των συσκευών αυτών απαιτεί πειραματισμό και δοκιμές από τον μελισσοκόμο σε μελίσσια διαφορετικής δύναμης και σε  διαφορετικές θερμοκρασίες και αραιώσεις που δίνονται στον πίνακα 1.
Υπάρχουν και αυτοσχέδιοι διανεμητήρες  που κατασκευάζονται από ταμπόν που μπορούν να απορροφήσουν και να συγκρατήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα 25-50 ml διαλύματος μυρμηκικού οξέος. Τα ταμπόν αυτά κατασκευάζονται από απορροφητικό χαρτί, εφημερίδες, χαρτοπετσέτες, χαρτί κουζίνας, παιδικές πάνες, κουρέλια, vitex  κ.α (εικ. 2).
Το μυρμηκικό  οξύ εφαρμόζεται σε αρκετές άλλες χώρες και ιδιαίτερα στη Γερμανία. Στην Ελλάδα για πρώτη φορά προτάθηκε από τον Κωνσταντινίδη Γιώργο στο 4ο Πανελλήνιο Μελισσοκομικό Συνέδριο που έγινε στην Καλαμπάκα το 1999 (Μελ. Επιθ. 5/221-223) ως εξής:
«Πάνω στα πλαίσια βάζουμε ένα κομμάτι πλαστικό στις διαστάσεις ενός φύλλου χαρτιού κουζίνας. Πάνω σ’ αυτό βάζουμε πέντε διπλά φύλλα από χαρτί κουζίνας διπλωμένα στο μέγεθος του ενός. Πάνω απ’ αυτό τοποθετούμε το πορτάκι εισόδου ή κάτι αναλόγων διαστάσεων ώστε να αφήσουμε κενό ανάμεσα στο χαρτί κουζίνας και το κομμάτι πλαστικό που θα βάλουμε από πάνω με μέγεθος μεγαλύτερο από το καπάκι»
Η δοσολογία που πρότεινε τότε ο κ. Κωνσταντινίδης ήταν 65% πυκνότητα  μυρμηκικού οξέος με 20-25 ml  διαλύματος σε δεκάρι μελίσσι.
Πρόσφατα ο κ. Ντιώνας Μόσχος  πρότεινε τη χρήση του μυρμηκικού οξέος  σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 30οC σε συγκέντρωση 50% και ποσότητα 50 ml ανά μελίσσι. Η πρόταση αυτή είναι αξιόλογη γιατί τους καλοκαιρινούς μήνες όταν ξεφύγει η βαρρόα και υπάρχουν κοντά αναμενόμενες  ανθοφορίες ή μελιτοεκκρίσεις, είναι σημαντικό να υπάρχει ένα φιλικό και αποτελεσματικό σκεύασμα, το οποίο να μην αφήνει υπολείμματα αλλά και να μην υπάρχουν σημαντικές απώλειες στις μέλισσες. Το υπόστρωμα που πρότεινε ο κ. Ντιώνας ήταν οι βρεφικές πάνες και οι σπογγοπετσέτες (Wettex) σε διπλό πιατάκι (εικ.3). Δοκιμές που έγιναν στο εργαστήριο Μελισσοκομίας έδειξαν ότι οι μέλισσες δέχονται αρκετά καλά την επέμβαση διάλυσης 50% μυρμηκικού οξέος τους καλοκαιρινούς μήνες, δεν εμφανίστηκαν δυσμενείς επιπτώσεις στις μέλισσες και είναι αποτελεσματικό εναντίον της βαρρόα. Παραμένει όμως ακόμα ανοικτό το θέμα του απορροφητικού υλικού που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ώστε να προταθεί ως μια ασφαλής μέθοδος καταπολέμησης της βαρρόα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Εικόνα 1. Συσκευές εμπορίου σταδιακής απελευθέρωσης μυρμηκικού οξέος
Εικόνα 1α
Εικόνα 1β
Εικόνα 1γ
Εικόνα 2. Αυτοσχέδιοι διανεμητήρες ΜΟ
Εικόνα 2
Εικόνα 3. Μέθοδοι διανομής ΜΟ όπως προτάθηκαν από Ντιώνα. α1 και α2 vitex τοποθετημένο σε δύο πιάτα διαφορετικού μεγέθους και α3 βρεφικές πάνες σε θέση απορροφητικού υλικού.
Εικόνα 3α
Εικόνα 3β
Εικόνα 3γ

Δεν υπάρχουν σχόλια: